Sayın ziyaretçi, AllaTurkaa sitesine hoş geldiniz.
Eğer buraya ilk ziyaretiniz ise lütfen yardım bölümünü okuyunuz. Böylece bu sitenin nasıl çalıştığı konusunda ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Eğer sitenin tüm olanaklarından faydalanmak istiyorsanız, kayıt yaptırmayı düşünmelisiniz.
Bunun için kayıt formunu kullanabilir ya da bu bağlantıya giderek kayıt işlemi hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Eğer önceden kayıt yaptırdıysanız buradan giriş yapabilirsiniz.
Minyatür Sanatı ve Tarihçesi
Minyatür Sanatı ve Tarihçesi
Minyatür eski el yazması kitaplara boya ve yaldızla çok dikkatli ve ince olarak eski usulde yapılan resimlere verilen addır. Ortaçağda Avrupa’da el yazması kitaplarda baş harfler kırmızı bir renkle boyanarak süslenirdi. Bu iş için, çok güzel kırmızı bir renk veren ve Latince adı “minium” olan kurşun oksit kullanılırdı. Minyatür sözcüğü buradan türemiştir. Bizde ise eskiden resme “nakış” ya da “tasvir” denirdi. Minyatür için daha çok nakış sözcüğü kullanılırdı. Minyatür sanatçısı için de “resim yapan, ressam” anlamına gelen nakkaş ya damusavvir denirdi. Minyatür daha çok kâğıt, fildişi ve benzeri maddeler üzerine yapılırdı. Çinliler ve Türklerden İranlılara, oradan da Avrupaya geçmiş bir sanattır.Minyatürler, sanat bakımından çok, kitaptaki konuyu açıklayan ve gerektiğinde en ince ayrıntılar üzerinde durulan resimlerdir. Gözden çok fikre hitap etmeyi ön plânda tutmuştur. Derinlik yoktur. Resmin ön ve arka plânında ve boy farkı ile görünmesi gerekenler, minyatürde, aynı boyda, fakat öndekiler üstte olmak üzere resmedilir.Türk minyatürünün en ünlü sanatçısı Levnîdir. (XVIII. yüzyıl).
Bilinen en eski minyatürler Mısır’da rastlanan ve İÖ 2. yüzyılda papirüs üzerine yapılan minyatürlerdir. Daha sonraki dönemlerde Yunan, Roma, Bizans ve Süryani elyazmaları’nın da minyatürlerle süslendiği görülür. Hıristiyanlık yayılınca minyatür özellikle elyazması İncil’leri süslemeye başladı. Avrupa’da minyatürün gelişmesi 8. yüzyılın sonlarına rastlar. 12. yüzyılda ise minyatürün, süslenecek metinle doğrudan doğruya ilgili olması gözetilmeye ve yalnızca dinsel konulu minyatürler değil dindışı minyatürler de yapılmaya başlandı. Baskı makinesinin bulunuşuna kadar Avrupa’da çok güzel ve görkemli minyatürler yapıldı. Bundan sonra minyatür daha çok madalyonların üzerine portre yapmak için kullanıldı. 17. yüzyıldan sonra fildişi üzerine yapılan minyatürler yaygınlaştı. Daha sonra minyatür sanatına karşı ilgi azalmakla birlikte dar bir sanatçı çevresinde geleneksel bir sanat olarak sürdürüldü. Selçuklular döneminde de minyatüre önem verildi. Selçuklular’ın İran ile ilişkileri nedeniyle minyatür sanatı İran etkisinde kaldı. Mevlana’nın resmini yapan Abdüddevle ve başka ünlü minyatür sanatçıları yetişti. Osmanlı Devleti döneminde ise 18. yüzyıla kadar İran ve Selçuklu etkisi sürdü.
Fatih döneminde, padişahın resmini de yapmış olan Sinan bey adlı bir nakkaş, II. Bayezid döneminde de Baba Nakkaş diye tanınan bir sanatçı yetişti. 16. yüzyılda Reis Haydar diye tanınan Nigarî, Nakşî ve Şah Kulu ün yaptılar. Gene aynı dönemde, Bihzad’ın öğrencisi olan Horasanlı Aka Mirek de İstanbul’a çağrılarak saraya başnakkaş (başressam) yapılmıştı. Mustafa Çelebi, Selimiyeli Reşid, Süleyman Çelebi ve Levnî 18. yüzyılın ünlü nakkaşlarıdır. Bunlardan Levnî, Türk minyatür sanatında bir dönüm noktasıdır. Levnî, geleneksel anlayışın dışına çıktı ve kendine özgü bir biçim geliştirdi. 19. yüzyıl başlarında yenileşme hareketleriyle birlikte minyatürde de batı resim sanatının etkileri görüldü. Minyatür yavaş yavaş yerini bildiğimiz anlamda çağdaş resme bırakmaya başladı. Ama batıda olduğu gibi ülkemizde de geleneksel bir sanat olarak varlığını sürdürmektedir.
"Havarnak kalesinin mimari" (Kamāl ud-Dīn Behzād Herawī, Herat y. 1494 - 1495, Timur dönemi).
Harun Reşid (Binbir Gece Masalları)
Nakkaş Sinan Bey tarafından yapılan II. Mehmet resmi
Osmanlı Donanması'nın 1543 kışında Fransa'nın Toulon şehrinde kışlamasını gösteren minyatür.
Matrakçı Nasuh'un 1533 yılında yaptığı ve İstanbul'u betimlediği minyatür
Âlim Şemseddin Ahmed Karabaği, Seyyid Lokman, Nakkaş Osman ve kâtiplerin meclisi (Şahname-i Selim Han, 1581)
Viyana Kuşatması, Nakkaş Osman 1588
Surname-i Hümayun, Nakkaş Osman
Surname-i Vehbi Köçekler
Surname-i Vehbi Mehter (1720)
Surname-i Vehbi (1720) Kadın Müzisyenler
Osmanlı Minyatürünün Zirve Dönemi
I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde, Osmanlı minyatür sanatı doruk noktasında ulaşmıştır. 15. yüzyıl sonları ve 16. yüzyıl başlarında gerçekleşen batı resmiyle ve akdeniz haritacılığıyla gerçekleşen etkileşimin ve Iran'dan İstanbula olan büyük Iranlı minyatür ustalarının göçünün minyatür sanatına getirdiği değişimler bu dönemde yerine oturmuş ve tümüyle farklı bir minyatür sanatının Osmanlı himayesinde oluşumunu sağlamıştır. Diğer taraftan bu dönemde fetihlerin sağladığı zenginlik ve refah bu sanata verilen önemi daha da artımıştır.
Osmanlı minyatür sanatında 16. yüzyıl sonlarında yaşanan en büyük gelişme Şehnameciliğin öneminin artması ve Osmanlı sarayında yer bulması olmuştur. Orijinal Şehname, ünlü İranlı şair Firdevsî (940-1020) tarafından efsanevi Pers krallarının ve kahramanlarının hayatları üzerine yazılmıştır. Firdevsi'nin Şehnamesi sonraki yüzyıllarda Orta Asya ve İran'da sıklıkla yeniden üretilmiştir. Bu tür Osmanlı'da şekil değiştirmiş efsanevi karakterlerin destansı öykülerinden ziyade Osmanlı hanedanını konu etmiştir. Şehnameci Osmanlı imparatorları hakkında genelde Farsça dilinde tarihsel eserler üretmiştirler. Osmanlı şehnamelerinde şehnameciler, kaligraflar, minyatür sanatçıları, ve diğer kitab sanatı ustaları birlikte İmparatorluk Nakkaşhanesinde çalışmıştırlar. Osmanlı minyatür sanatı tarihinde en önemli üç şehnameci Fetullah Arif Çelebi, Seyyid Lokman ve Talikizade olmuştur.
Seyyid Lokman I. Süleyman, III. Selim ve III. Murad dönemlerinde de eserler üretmiştir. Eserlerinde esas olarak Osmanlı İmparatorluk Nakkaşhanesinden Nakkaş Osman'la beraber çalışmıştır. Nakkaş Osman minyatür sanatının en önemli ustaları arasında gösterilmektedir. Osman eserlerinde Fars geleneğinde olduğu gibi aşırı süslemelere yer vermiş öte yandan tarihsel gerçekliğe odaklanmıştır. Şehir çizimlerinde de Matrakçı Nasuh'tan etkilenmiştir. I. Süleyman'ın son yıllarıyla ilgili Zafername, II. Selim'in hükümdarlığı ile ilgili Şahname-i Selim Han, ve III. Murad'ın ilk dönemlerine ait Şehinşehname, Nakkaş Osman'la Seyyid Lokman'ın ilk ortak çalışmaları arasında yer almışlardır. Bir diğer ortak çalışmaları ise Surname-i Hümayun olmuştur.
Osmanlı Minyatür Sanatının Gelişimi ve Tarihçesi
Miniyatür sanatının Osmanlılara geçişi Osmanlıların etkileşim içerisinde bulunduğu kendinden önce ve aynı dönem var olmuş İlhanlılar, batı İran, Irak ve Kafkasya yöresinde bulunan Karakoyunlular, kuzey batı Iran ve doğu Anadolu'da bulunan Akkoyunlular, İran ve Orta Asya'da bulunan Timurlular ve Memlûkler vasıtasıyla geçmiştir. Özellikle Fars kültürü Osmanlı Saray kültürüne model olmuş ve Osmanlı sanatı ve edebiyatı Fars kültüründen güçlü bir şekilde etkilenmiştir.
Osmalı İmparatorluğunda, minyatür sanatı etkileşim halinde olduğu bu kültürlerden izler barındırmakla birlikte, Osmanlı döneminde kendine özgü bir şekil almıştır. Osmanlıların ayrıca Avrupa, Balkan ve Akdeniz topluluklarıyla da kültürel alış veriş içerisinde olması bunda etkili olmuştur.
Rıza Abbasi (Farsça 1565-1635.) - Two Lovers(iki aşık) - 1630
Pers minyatürü
1207-1273 tarihleri arasında yaşayan büyük sufi şair ve düşünür Mevlana Celaleddin Rumi’nin hatıraları ve menkıbeleri, ölümünden sonra oğlu Sultan Veled ve torunu Ulu Arif Çelebi tarafından derlenerek “Eflaki” Şemseddin Ahmed’e yazdırılmış. Bunların kısaltılmasıyla elde edilen Sevâkıb-ı Menâkıb (Menkıbelerin Yıldızları) adlı yapıt da, 1590’da, yani tam 350 yıl sonra, Osmanlı Sultanı III. Murad tarafından Türkçe’ye çeviriltmiş. Tercümeyi, Mesnevîhan Mahmud Dede yapmış.
Suret yasağı sebebiyle yüzü gizlenen Hz. Muhammed, bu minyatürde damadı Hz. Ali’ye yaratılışın sırlarını anlatıyor. Başlarının etrafında alevden haleler var. Hz. Muhammed 100 bin sırdan 10 binini açıklıyor. Mevlana’ya göre, Hz. Ali bu sırları içinde saklamakta güçlük çekince, onları bir kuyuya fısıldamış. Bir müzisyen de bilmeden kuyunun çevresinde biten sazlardan bir nevi flüt yapmış. Herkes onun müziğini dinlemeye geliyormuş. Hz. Muhammed de dinlemiş, sonra da bu genç adamın “bir zamanlar Hz. Ali’ye verdiği kutsal sırları yorumladığını” ifade etmiş. O gün bugün “ney” adlı bu flüt, “sema” denen Mevlevi ritüelinin ayrılmaz parçası haline gelmiş.
Kaynak: Gülenay Börekçi
Miraç Gecesi; Hz. Muhammedi mistik at ”Burak” üzerinde tasvir eden bu minyatür 1514te Özbekistanda
Memlük minyatürü
Bu resimdeki miyatürdeki yazılar;
“Sol elinde sıkıca tuttuğu halde çıkar gelir ,meydan çizgisinin ve topluluğun ortasına gelinceye ulaşıncaya kadar.
Sonra,solundan parmak ucuyla dizginlere uzanır,dikili kılıçla yaklaşır,binekle üzerinde yükselir.
Eğerini sağa çevirirsin;eğerin keçesinden parmak uçlarıyla tutar ve büyük çemberin çizgisine döner.
sonra gelen,öncekinin aynını ayapar,eğerini sola büyük çenbere döndürür.
Üçüncü gelir,arkadaşının yaptığı gibi yapar,eğerini sağa çevirir,.
Sonra ilki gelir önceki yaptığını yapar,döndürür”.
Bir oyunun tamgası olarak minyatür oluşturulmuştur.tahmini olarak bu oyunun Buşkazi oyunu olduğunu düşünmekteyiz…
Minyatür de at kutuklarına dikkat!!!!!!1
At kuyruğunu bağlamak
Vatan, millet, aile, ar, namus uğruna
şehit olmaya
hazır olduğunu simgeler.
Bahaaddin Öğel :
“At kuyruğu eski Türk inanç ve ananelerinde önemli yer tutmuştur. At yiğidin ikinci nikahlısı sayılmıştır. Bu nedenle savaşa çıkan yiğitler atlarının kuyruklarını keser ve mızraklarının ucuna bağlarlardı. Kuyruğu kesilen at dul sayılırdı...”
Prof. Dr. Nejat Diyarbekirli :
"Bordürlerde birbirini takip eden atlı süvariler yer alıyor. Süvarilerin bindiği atların tümünün de kuyrukları ortadan bağlıdır. Çünkü eski Türk hakanları, savaşa giderken bu atların kuyruklarını ortasından bağlamışlardır. Bir kısmı da kuyruğunu kesmiştir."
Kaşgarlı Mahmut (D. L. T., 1.cilt):
“At kuyruğunu bağladık,
Tanrıya da çağladık.
Üzengi yakladık,
Aldayıp güya çekindik”.
Serbest Kürsü »
Anlamlı Sözler
(9.10.2006, 17:47)
