AllaTurkaa

SEYYID BAYRAM VELIYULLAH HZ.


Hikmeti nedir bilinmez; bu gün bile ulasilmasi zor Toros Daglari'nin derin vadi ve tekerlegin degmedigi yamaçlarinda yurt tutmus ulu mana erenlerinden birisi de O'dur. o da birçoklari gibi Horasan menseli. Anayurt'tan kalkip, buralara kadar gelerek yeni yurt edinmis,nicelerini biliyoruz. Seyyid Bayram Veliyullah, konya'ya 130 km. mesafedeki Hadim'in Dedemli'sinde medfun.1077'den sonra Selçuklular'in eline geçen yöreye,1112'de Buhara bilginlerinden bazilari gelerek yerlestiler.Seyyid Bayram da, ihya ve irsad görevi ile yola çikip, unutulmaz hatiralarla dolu uzun bir yolculukla gelip Toroslari'n yalçin kayaliklari arasindaki bu küçücük vadiye çadir kurar. Beraberinde müridani da vardir. O'nun cazibesine kapilanlar o'nun çadiri etrafina konaklayip,yerlesirler. Derken bu günkü Dedemli meydana gelir.Dedemliler o kurulus döneminin unutulmaz hatiralarini anlatirken soyle bir menkibeye de temas ederler: O yillarda bu bölgelde çok siddetli sus sikintisi çekilmektedir. Pinarlar, akarsular kurumus,insan,hayvan,kurtlar,kuslar susuzliktan perisan hale gelmisler. Mahlukatin sikintisi üzerine Rabb-i Zülcela'le iltica eden Seyyid, aldigi talimat üzerine elindeki asasini yere vurur. Oradan gayet gür bir su fiskirir; O kadar ki suyun önünü alamazlar.Bunun üzerine pinara tekrar vurunca kaynak oniki göze taksim olur. Akinti normalesir,hayvan,insan hekez için elverisli hale gelir.

Aradan geçen kisa bir süre sonra,çadir hayatindan yerlesik hayata geçilir. Insa ve iskan ile evler,ahirlar yapilir.Bir de degirmen.Derken yurt dogar.Adi Dedemli.Burda yatan "Dede" öyle bir dededir ki, nice dertlilerin derdine derman, madurlarin siginagi olmustur. iste Dedemli'ler o yüce soydandir.

Seyh'in san ve yüceligi, Toroslar'in yolvermez yalçin tepelerini, derin vadilerini asarak ovalara kadar yayilir. Isiga asik pervaneler gibi ona gönül verenler gelip ondan feyz ve inabe alirlar. Kimi sohbet sofrasinda edindigi gönül toklugu ile ve heybesine konan ask ekmegini de alarak geriye döner ve nice acikanlari doyurur; Kimisi de bu feyz ve marifet sofralarindan uzak kalmaya tahammül edemedikleri için, bir daha dönmemek üzere aile efradiyle gelip Seyyid'in mücaviri olurlar.

Seyyid Bayram Veliyullah hakkinda fazla bilgi bize kadar gelmemistir. Gerçi O'nun "Seyyid" olusunu bildikten sonra daha fazla malumata ne hacet. Bu vasif O'na yeter, bize de... Bu yüce soydan gelisinin yanisira Dedemli'ler size O'nun Selçuklular zamaninin kutlu ricalinden, ayni zamanda Selçuklu Sultan'i Alâeddin Keykubad'in tabiplerinden oldugu haber verilir. Böylece Seyyid Bayram'in, hem beden ve hem de gönül tabibi oldugu anlasilir.

Seyyid Bayram,kizini alanya'da oturan,o yörenin ünlü sahsiyetlerinden Mahmut seydî ile nikahlanmistir. Kizinin da babasinin elinden inâbe aldigi, Dedemli'de hâlâ anlatilmakta olan yediyüz yillik su menkibeden anlasilmaktadir; Dügün kafilesi Alanya'ya dogru yola çikarken köydekiler, onun ayrilisi ile bolluk ve bereketlilikten birseylerin eksilip eksilmeyecegini merak ederler. Biraz de endise içerisindedirler. Derler ki : kafile karabelen'e çikinca gelin hanim döner de geriye, köye söyle bir bakarsa bolluk, bereketlilik ve bereketliligi onunla birlikte Alanya'ya inecektir.

Kafile karabelen'e ulasinca gelinhanim,Kôye nazîr bu son dönemeçte dönüp, köyüne söyle bir bakar ve tebessüm eder. Bütün köylüler mesrur olur, bereketin, bollugun devam edecegini anlayip, Allah'a sukrederler.

Köyün adi aslinda "Dedem" dir. Simdilerde "Dedemli" diyorlar. Hadim'e 20 km. Kadar . Bu gün bile Dedemliler, kitlik ve sikintilar karsisinda, yediden yetmise kadiniyla erkegiyle köyün üzerindeki Karabelen'e varip, bolluk ve bereketlillik vermesi için Ceba-i Hak'a tazarru've niyazda bulunurlar.

Seyyid kabri köyün üst tarafinda. Köye ve vadiye hakim bir mevkde. Etrafi çam ormani.Kabrinin üzeri açik.Gayet mütevazi bir ziyaretgah. Onun kabrine varir da söyle asagidaki köye bakacak olursaniz su benzetme gönlünüze gelir: Seyyid,sanki asagidaki yuvasindan uçarak,yuvasini ve oradaki yavrularini keskin bakislarla tarassut edip,her türlü tehlikeye karsi önlem almis bir kartali andiriyor. Nitekim Dedemliler, yediyüz yildan beri bu Selçuklu kartali'nin himmet ve himayesinde gönül huzuru içerisinde yasiyorlar.

Seyyid'in kabrindeki ikinci mezarin, hanimina veya ogluna ait oldugu söylenilir.Etraf, tarihî bir mezarliktir.Dedemliler cenazelerini,Seyyid'in civarindaki bu mezarlikta topraga vermekten ayri bir huzûr ve husû duyarlar.

Köyde, asirlardan beri yasiyan güzel bir âdet vardir: Arefe günleri, camide kilinan ögle namazini takiben, yediden yetmise bütün köylüler, Seyyid Bayram Veliyullah'in kabrini ziyaret ederek, mezarinin etrafini kusatirlar.

Köyün hocasinin okudugu Yasin-i Serif'i büÿük bir sükünetle dinlerler. Ardindan güzel bir dua yapilir. Ondan sonra herkez mezarliga dagilarak, hisim-akrabasini ziyaret eder.

Yagmurun yagmadigi, kitligin belirdigi zamanlarda da, Seyyid'in kabrinin biraz asagisindaki"Namaz -gah" da toplanarak Allah'a dua eder,yalvarrirlar. Sizi gezdiren köylüle-rin sözlerine söyle kulak verecek olursaniz, namazgâh'da yapilan Rahmet duasindan elibos döndüklerini hemen hemen hatirlamadiklarini, hattâ bazan, duayi takiben daha köye inmeden gökyüzünden bosalan rahmetle siril siklam islandiklarini ögrenir, söyle ürperirsiniz.


Dedemli bu gün ürettigi nefis çam baliyle ünlüdür. Ama Seyyid Bayram Veliyullah'in, unutulmaz hatiralarla gönül kovanlarina doldurdugu ask, ahlak, mânâ ve mâneviyat balinin bir defa olsun tadina bakanlar, o lezzeti ömür boyu unutamazlar. Seyyid Bayram Veliyullah HZ Peygamber efendimiz MUHAMMED MUSTAFA (SAV)'in soyundan'dir.


Fatih Özer edit